Nas últimas décadas, a seguridade global configurouse como unha prioridade fundamental para España. Retos como a loita contra o terrorismo e contra a delincuencia organizada ou a ciberseguridade resultan primordiais dentro da nosa política exterior.
Loita contra o terrorismo
O terrorismo supón unha das maiores ameazas ós logros e dereitos conseguidos en materia de xustiza, de seguridade e de liberdades. Non existe ningún tipo de xustificación para os actos terroristas, que merecen a máis firme e rotunda condena. A loita contra o terrorismo e o respecto escrupuloso dos Dereitos Humanos son dous obxectivos que se reforzan e compleméntanse mutuamente.
O Ministerio de Asuntos Exteriores, Unión Europea e Cooperación leva a cabo unha análise continuada do fenómeno do terrorismo internacional, así como a proposta e definición de distintas actuacións para facer fronte a esta ameaza a través de:
- O papel central que as vítimas do terrorismo deben xogar nas estratexias anti-terroristas, tanto nacionais como rexionais e globais. Do 8 ó 9 de outubro de 2024, España organizou xunto co Ministerio do Interior, UNOCT e a cidade de Vitoria- Gasteiz a conferencia internacional de vítimas do terrorismo, cun enfoque especial na educación e a xuventude como motor de apoio ás vítimas e as súas familias.
- A Rede Europea de Vítimas do Terrorismo (NAVT), o noso país aposta pola adopción de unha norma internacional vinculante de carácter universal que teña por obxecto específico a protección dos dereitos das vítimas do terrorismo.
SM o Rey Felipe VI, xunto ó lehendakari Imanol Pradales, o ministro do Interior e o ministro de Asuntos Exteriores, Unión Europea e Cooperación, entre outros, na Conferencia Internacional sobre Vítimas do Terrorismo celebrada en outubro de 2024 en Vitoria. EFE
Non proliferación e desarmamento
O control de armamentos, a non proliferación de armas de destrución masiva e o desarmamento progresivo, constitúen instrumentos claves para contribuír á paz, a seguridade e a estabilidade internacionais. España, neste sentido, a posta por:
- Unha arquitectura de documentos xurídicos e políticos que persegue limitar o emprazamento de determinados sistemas de armamentos, fomentar medidas de transparencia e creación de confianza (control de armamentos), evitar que países e actores non estatais adquiran armas de destrución masiva (non proliferación) e mesmo reducir a capacidade militar ou prohibir certas categorías de armas xa despregadas.
- Os réximes de control de exportacións, que permiten controlar o comercio de tecnoloxías e bens susceptibles de ser utilizados para o desenvolvemento de armas de destrución masiva á vez que facilitan o comercio lexítimo.
- Continuar asumindo un papel activo nos foros internacionais que buscan avanzar nestas cuestións, a través da participación en iniciativas como a Iniciativa de Estocolmo, que propón pasos concretos para avanzar cara o desarmamento nuclear. No plano interno, implementan medidas que impiden que material e tecnoloxías españolas sexan usados en guerras de agresión, en violacións de dereitos humanos e para desenvolver armas de destrución masiva.
Participación española en Operacións para Mantemento da Paz das Nacións Unidas
España leva máis de tres décadas participando en operacións militares no exterior, tanto de mantemento da paz das Nacións Unidas (OMPs) como da Unión Europea (militares e tamén misións civís da PCSD) ou en coalicións internacionais (como a Coalición Internacional contra o Estado Islámico). En total, participou en máis de cincuenta misións, nas que se despregaron efectivos das Forzas Armadas e as Forzas e Corpos de Seguridade do Estado.
España continúa participando activamente nas operacións de paz das Nacións Unidas. Entre elas destaca o compromiso coa Forza Provisional de Nacións Unidas para o Líbano (FINUL), que, en condicións moi complicadas sobre o terreo, baixo mando español e cun continxente nacional moi numeroso, continúa esforzándose para a plena implementación da Resolución 1701 (2006) do Consello de Seguridade de NN.UU. Varios dos Estados Membros da UE forman tamén parte da devandita misión. O Consello de Seguridade das NN.UU. foi prorrogando o mandato que insta as partes a implementar medidas para a desescalada do conflito e a estabilidade na Liña Azul.
Nun labor similar nos seus efectos estabilizadores, España contribúe á Misión de Verificación das Nacións Unidas en Colombia (UNVMC), para a monitorización do cumprimento dos acordos de paz de 2016, que conta con observadores militares.
A participación española nas misións militares de NNUU atense ós principios de responsabilidade e solidariedade, e integran a Seguridade Humana e a atención á axenda internacional de Mulleres, Paz e Seguridade como elementos clave para a prevención e solución de conflitos, de conformidade co que establecen a Directiva de Defensa Nacional e a Carta das Nacións Unidas.
Tropas da base «Miguel de Cervantes», onde está situado o cuartel xeral da División este da Forza Interina da FINUL baixo mando español. EFE
Ciberseguridade
Co paso dos anos, as prioridades con relación á seguridade dentro da política exterior tecnolóxica mutan. O auxe das novas tecnoloxías e sistemas de comunicación eliminou barreiras, pero tamén provocou a aparición de novos desafíos e ameazas. Por este motivo, o Consello de Seguridade Nacional incluíu a ciberseguridade como unha prioridade da Estratexia de Seguridade Nacional.
Esta prioridade desenvólvese a través de dous eixes:
- A Estratexia de Ciberseguridade Nacional, ten o fin de articular unha adecuada capacidade de prevención, defensa, detección, resposta e recuperación fronte ás ciberameazas.
- O Plan Nacional de Ciberseguridade, que recolle as liñas de acción para desenvolver o primeiro documento. As oportunidades e riscos da globalización tecnolóxica obrigan a recorrer á cooperación entre os países para lograr un ciberespazo seguro e confiable.
España ten como obxectivo conseguir estándares globais, a aplicación do dereito internacional no ciberespazo e desenvolver e promover as mellores prácticas.
Sede do Instituto Nacional de Ciberseguridade de España (INCIBE). EFE