Mediterraneoa

Mediterraneoa Espainiako kanpo-politikaren lehentasun nagusia da eta Europar Batasunaren (EB) lehentasunezko eremua. Bere egonkortasunak eta oparotasunak eragin zuzena dute Espainian eta gainerako estatu kideetan. Auzotasun-harreman hutsa baino gehiago, Espainiak elkarrekiko mendekotasunean eta lankidetzan oinarritutako lotura du Mediterraneoko herrialdeekin.

Eraldaketak eta erronkak Mediterraneoko eskualdean

Azken hamarkadetan, Mediterraneoko eskualdeak aldaketa nabarmenak jasan ditu, espazio konplexu eta anitz bihurtuz. Krisi eta tentsio geopolitikoek markatutako testuinguru globalean, konpondu beharreko erronkak sortu dira. Besteak beste, eskualdeak trantsizio politikoak eta gatazka armatuak, desberdintasun sozioekonomikoak eta migrazio krisiak, energia merkatuan izandako aldaketak eta eraldaketa digitalaren aurrerapena bizi izan ditu. Testuinguru honetan, Espainia aktiboki ari da lanean Mediterraneoko lankidetza bere dimentsio europarrean eta multilateralean sendotzeko, eskualdeko egonkortasuna eta garapena sustatuz.

Espainia eta Europako Mediterraneoko Auzotasun Politika: Espainiak babes irmoa eman dio Europako Auzotasun Politikari (PEV) hegoaldeko dimentsioan. 2021ean, Mediterraneoko Agenda Berriaren onarpena babestu zuen, eta 2024an hura indartzeko eztabaida gidatu zuen. Bultzada honek hiru mugarri nagusi ahalbidetu ditu: Mediterraneorako Komisaria sortzea; Mediterraneorako Itun bat prestatzea, EBk Hegoaldeko Auzotasunarekin eta Golkoarekin duen harremana birdefinituz, eta EB-VS ministro-bilerak egitea, bireskualdeko instituzionalizazioa indartzeko. Hegoaldeko Auzokide diren herrialdeen artean daude: Aljeria, Egipto, Israel, Jordania, Libano, Libia, Maroko, Palestina, Siria (2011tik etenda) eta Tunisia.
MED-9: EBko Mediterraneoko estatuen arteko lankidetza: Espainia MED-9 taldeko jokalari garrantzitsua da, Mediterraneoko ikuspegia duten bederatzi estatu kidek osatzen dutena. 2013an sortu zenetik, foro honek Mediterraneoari buruzko ikuspegi partekatua sendotu du, Europako agendan duen presentzia bermatuz. 2023ko azaroan, Madrilek MED-9 Kanpo Arazoetarako Ministroen lehen bilera hartu zuen.

José Manuel Albares ministroa Casa Mediterráneoko Patronatu Batzordearen sorrera ekitaldian.

Mediterraneoko Foro eta Ekimen Multilateralak

Mediterraneorako Batasuna (UpM): Mediterraneoaren aldeko Batasuna (UpM) gobernuen arteko erakundea da, eta Mediterraneoko 43 herrialde biltzen ditu, EBko 27 estatuak eta Mediterraneoko ekialdeko eta hegoaldeko 16 herrialde barne. 2008an sortua, UpM-k elkarrizketa politikoa, eskualdeko lankidetza eta herritarrengan eragin zuzena duten proiektuak sustatzen ditu. Espainiak indartzeko neurri sorta batekin gidatu du bere lana, eta 2025eko Bide-orrian amaituko da, Bartzelonako Prozesuaren 30. urteurrenarekin bat eginez. 2010etik Kataluniako hiriburuan du egoitza nagusia.
Anna Lindh Fundazioa (FAL): Espainiak ere aktiboki parte hartzen du Anna Lindh Fundazioan (FAL), 2004an sortua kulturen arteko elkarrizketa sustatzeko. Alexandrian egoitza duen fundazio honek Mediterraneoko gizarte zibila indartzeko, desberdintasunak murrizteko eta kultura arteko ulermena sustatzeko lan egiten du.
5+5 elkarrizketa eta lankidetza mediterranearra: 5+5 Elkarrizketa 1990etik dago aktibo, eta Mediterraneoaren mendebaldeko lankidetzarako funtsezko foroa da. Europako aldean Espainia, Portugal, Frantzia, Italia eta Malta daude, eta Magrebeko aldean Maroko, Aljeria, Libia, Mauritania eta Tunisia. Erronka partekatuei irtenbideak bilatzeko plataforma gisa balio izan du, Espainiak eta Aljeriak sustatutako Mendebaldeko Mediterraneoko Ur Estrategia (2015) bezalako ekimenak nabarmenduz.

Ministroak Mediterraneorako Batasunaren (UpM) 6. Eskualdeko Foroan hitz egin zuen, 2021eko abenduan Bartzelonan egin zena. MAUC

Nazioarteko Erakundeak eta Segurtasuna Mediterraneoan

OSCE eta Eskualdeko Segurtasuna: 1994az geroztik, Europako Segurtasun eta Lankidetzarako Erakundea (OSCE) lankidetzan aritzen da Lankidetzarako Kide Mediterraneoekin (Aljeria, Egipto, Israel, Jordania, Maroko eta Tunisia), eskualdean segurtasuna indartzeko, elkarrizketa eta lankidetza sustatzeko eta esperientziak eta jardunbide egokiak partekatzeko.
NATOren Mediterraneoko Elkarrizketa: Espainiak NATOren Mediterraneoko Elkarrizketa bultzatu zuen 1994an, Aljeria, Egipto, Israel, Jordania, Mauritania, Maroko eta Tunisia biltzen dituena, eskualdean segurtasuna sendotzeko helburuarekin.
ELGAren MENA Programa: 2004az geroztik, ELGAren MENA Programa arabiar herrialdeekin lanean ari da gobernu ona, genero berdintasuna, lehiakortasun ekonomikoa hobetzea eta egiturazko erreformak ezartzea bezalako arloetan. Programa hau funtsezkoa da eskualdeko integraziorako eta garapen jasangarrirako.

Espainiako Mediterraneoko Ezagutza eta Lankidetzarako Erakundeak

Mediterraneoko Europako Institutua (IEMed): 1989an sortua, IEMed Mediterraneoan gogoeta eta lankidetza sustatzen dituen partzuergoa da. Bere helburuen artean daude Mediterraneoko gizarte eta kulturen arteko elkarrizketa sustatzea eta bake, egonkortasun eta oparotasun partekatuko eremu bat sustatzea. Espainiak konpromiso irmoa mantentzen du Mediterraneoko egonkortasun eta garapenarekiko, EBko eta esparru multilateraleko ekimen garrantzitsuak gidatuz. Nazioarteko erakundeetan, lankidetza-programetan eta elkarrizketa-foroetan parte hartuz, Espainiak Europaren eta Mediterraneoko eskualdearen arteko zubi-eginkizuna indartzen du, bakea, segurtasuna eta oparotasun partekatua sustatuz.