Magreb, Mediterraneoa eta Ekialde Hurbila, gure hegoaldeko auzoa, lehentasunezko eskualdea dira Espainiaren kanpo-politikarako. Gaur egungo dinamika globalen ondorioek, baita barne-eraldaketak ere, aukerak eta erronkak sortzen ari dira eskualdean. Horren aurrean, Espainiak eremu geografiko horretan honako helburu hauek ezarri ditu: aldebiko harremanak indartzea, eskualdearen egonkortasuna eta eta aurrerapena, eskualde-lankidetza handiagoaren bidez, eta egun dauden gatazkak konpontzea.
Magreb
Mauritania, Maroko, Aljeria, Tunisia eta Libia barne hartzen dituen Ipar Afrikako eskualde hau estrategikoa da Espainiarentzat, bere hurbiltasun geografikoagatik, lotura historikoengatik eta gure herrialdearekin gertatzen diren giza, ekonomia eta kultura truke kopuru handiagatik, baita Magrebko biztanleriaren presentzia esanguratsuagatik ere Espainian.
Espainia, bizilaguna
Gure herrialdeak adiskidetasun, auzotasun on eta lankidetza itunak sinatu ditu eskualdeko estatu guztiekin, Libiarekin izan ezik. Oinarri honetan oinarrituta, elkarrizketa politikoa goi-mailako bileren bidez egiten da, eta horietatik hamabi egin dira Marokorekin, zortzi Tunisiarekin, zazpi Aljeriarekin, eta lehenengoa Mauritaniarekin laster izango da. Gainera, Espainiak bere ekonomia, parlamentu, zientzia, klima eta kultura diplomazia ekimenak indartu nahi ditu.
![]()
Espainiako eta Marokoko gobernu ordezkaritzen osoko bilkura 2023an | Pool Moncloa/Fernando Calvo
Espainia, bazkide
Magrebekin egiten den merkataritza-bolumena urtean 33.000 milioi euro ingurukoa da. 2012az geroztik, Espainia izan da Marokoren merkataritza-bazkide nagusia. Maroko da, halaber, Espainiako esportazioen Afrikako eta Arabiar helmuga nagusia, ia 20.000 enpresa espainiar herrialdean jarduten baitute. Aljeriarekin duen harreman ekonomikoa bereziki garrantzitsua da energia sektorean, Espainiak inportatutako gas naturalaren laurdena baino gehiago hornitzen baitu.
Migrazioaren erronka
Eskualdeko segurtasuna eta migrazio-mugimenduen fluxua Espainiak, Europar Batasunak eta Magrebeko herrialdeek partekatzen duten erronka bat dira. Duela hamarkada bat baino gehiagotik, Espainiak ikuspegi integrala garatzen du migrazioaren arloan, Maroko, Aljeria eta Mauritaniarekin lankidetza estuan; izan ere, herrialde horiek dira gure herrialdeari Mediterraneoaren mendebaldean eta Atlantikoan eragiten dioten zirkulazio irregularren jatorrizko edo igarotze-herrialdeak. Espainiak migrazio erregularra, ordenatua eta segurua defendatzen du.
![]()
Pedro Sánchez Gobernuko presidentea eta Mohammed Cheikh El Ghazouani Mauritaniako Errepublika Islamikoko presidentea 2024an agertuko dira. (Pool Moncloa/Fernando Calvo )
Lankidetza aktiboa
Espainiak Europar Batasuna Magrebeko herrialdeetara gehiago hurbiltzea sustatzen du, eta eskualde horretan Europako Auzotasun Politika indartu eta garatzea. Espainiako Lankidetza Magrebeko herrialde guztietan dago proiektuekin eta Lankidetza Teknikoko Bulegoekin. Garapen jasangarria sustatzen du lankidetza tekniko eta finantzarioko tresnen bidez, eta zeregin garrantzitsua du hondamendien aurrean larrialdietako laguntza emateko.
Multilateralismoa
Magrebekiko lankidetza indartzeko, eskualde-lankidetzako prozesuak ere egin dira, hala nola Mediterraneoaren aldeko Batasuna (UpM) eta Mediterraneoaren Mendebaldeko Elkarrizketa Foroa edo “5+5 Elkarrizketa". Horiei esker, kontsulta politikoa eta Mediterraneoaren bi ertzen arteko lankidetza sektoriala bultzatu dira.
Ekialde Hurbila
Saudi Arabia, Bahrain, Qatar, Egipto, Arabiar Emirerri Batuak, Irak, Iran, Israel, Jordania, Kuwait, Libano, Oman, Palestina, Siria eta Yemen barne hartzen dituen eremua da, eta Espainiarentzat ere garrantzi berezia duen eremua da, azken urteotan nabarmen sendotu baitira harekin harreman politiko, ekonomiko eta kulturalak.
Egonkortasunaren erronka
Eskualdeko egoera Siriako eta Yemengo gatazkak bezalako gatazka ezkutuek, Irakeko eta Siriako ISISen gotorlekuen aurkako borrokak eta lidergoaren aldeko lehiak markatuta dago. 2023ko urriaren 7ko Hamasen erasoek Israelen eta Palestinaren arteko gatazka luzea berpiztu zuten, Libanora hedatu eta eskualdeko tentsioak areagotuz.
Espainia aktiboki parte hartu du bere konponbidean 1991ko Madrilgo Bake Konferentziaz geroztik, eta ahaleginak egiten jarraitzen du modu eraikitzailean laguntzeko, bai Europar Batasunaren barruan, bai aldebiko mailan, bi estatuko irtenbidea gauzatzen lagunduz. Horretarako, Palestinako Estatua aitortu zuen 2024ko maiatzaren 28an, ekimenak abiarazi zituen, hala nola 2024ko irailaren 13ko Madrilgo Bilera, eta helburu horretarako ekimen multilateral guztietan parte hartu zuen, hala nola, 2024ko irailaren 26an New Yorken abiarazitako Bi Estatuko Irtenbiderako Munduko Lankidetzan.
Espainiak Libanoko egonkortasuna eta Segurtasun Kontseiluaren 1701 Ebazpenaren betearazpen osoa babesten ditu. Horren froga da 2006az geroztik Libanoko Nazio Batuen Behin-behineko Indarrean (UNIFIL) etenik gabe parte hartu izana, bake-operazio batean duen hedapenik handiena baita.
![]()
I Espainia-Palestina Gobernu arteko lehen bilera 2024ko azaroan. | Pool Moncloa/Fernando Calvo
Harreman ekonomiko sendoak
Ekonomiaren ikuspuntutik, Espainiak harreman bikainak ditu Golkoko herrialdeekin. Espainiako enpresek mugarri diren proiektuak gauzatu dituzte, batez ere azpiegituretan -Medina, Jeddah eta Meka (Saudi Arabia) hiriak lotzen dituen abiadura handiko trena adibidez-, baina baita aisialdi eta kultura arloetan ere. Golkoko estatuekin ditugun harreman bilateralak maila estrategikora igo dira, Arabiar Emirerri Batuekin eta Qatarrekin.
Kultur ondarea
Espainiaren eta Magreb eta Ekialde Hurbileko herrialdeen arteko hurbilketa nahiak ezin du alde batera utzi alderdi kulturala. Esparru horretan, gure eskualdeko enbaxaden politika aktiboak, Cervantes Institutuko zentroen ekimenak eta Etxe Arabiarraren, Sefarad Israel Zentroaren eta Mediterraneo Etxearen jarduerek erraztu egiten dute elkar ulertzea eta elkarrenganako konfiantza, eta gizarteen arteko hurbilketa.