Migrazioa gizakiari eta, beraz, nazioarteko gizarteari datxekion fenomenoada. Munduko hainbat eskualderen bilakaera demografiko eta geoestrategikoak migrazioa finkatu du garapen sozioekonomikoaren eta estatuen arteko harremanen eragile nagusietako bat bezala.
Migrazioetarako Nazioarteko Erakundeak (OIM) egindako kalkuluen arabera, 2020an, eskura dagoen azken datua, gutxi gorabehera nazioarteko 281 milioi migratzaile zeuden, munduko biztanleriaren % 3,5. Bestalde, Iheslarientzako Nazio Batuen Goi Komisarioak (ACNUR) kalkulatu du 122 milioi pertsona baino gehiago desplazatuko direla indarrez munduan, horien artean 38 milioi errefuxiatu eta 72 milioi barne-desplazatu.
Horregatik guztiagatik, azken urteotan, Europar Batasunak eta Nazio Batuek migrazioa jarri dute beren arretaren erdigunean, eta arkitektura instituzional eta juridiko bat garatu dute migrazio-fluxuei modu bateratu eta eraginkorrean aurre egiteko, giza eskubideak oinarri hartuta, migrazio segurua, ordenatua eta erregularra lortzeko.
![]()
Albares ministroa eta Fernando Grande-Marlaska Barne ministroa Cadizen egindako Migrazio eta Garapenari buruzko seigarren Euro-Afrikako Elkarrizketako parte-hartzaileekin familia-argazkian. EFE
Nola parte hartzen du Espainiak?
Nazioarteko irismena
Espainiak migrazio-politika solidarioa eta eraginkorra sustatzen du, aktiboki parte hartzen du nazioarteko migrazio-foroetan, eta bere egiten du Garapen Jasangarrirako 2030 Agenda. Agenda horren hamargarren helburuaren 7. xedea da “pertsonen migrazio eta mugikortasun ordenatua, segurua, erregularra eta arduratsua ahalbidetzea, baita planifikatutako eta ondo kudeatutako migrazio-politikak aplikatuz ere".
Nazio Batuen esparruan, bereziki adierazgarria da Migrazio Seguru, Ordenatu eta Erregularrerako Mundu Itunak markatutako bidea, Espainia haren parte baita. 2018an onartu zenetik, estatu sinatzaileek Itunaren jarraipen-txostenak argitaratu dituzte lau urtean behin, haren ezarpena ebaluatzeko eta hobekuntza-arloak identifikatzeko helburuarekin. Horrez gain, estatuek borondatez parte har dezakete eskualdeko erdi mailako berrikuspenetan, ariketari jarraitutasuna emateko helburuarekin. Espainiak horietan guztietan hartu du parte, beti gizarte zibila eta Administrazioaren maila guztiak inplikatuz eta Itunak aldarrikatzen dituen whole‑of‑society eta whole‑of‑government ikuspegiak osoki aplikatuz. Espainiak UNECEren eskualdeko berrikuspenaren buru izan zen 2024ko maiatzean.
Bestalde, Espainiak konpromiso irmoa du multilateralismoarekin migrazioaren kudeaketan, giza eskubideen errespetuan, nazioarteko lankidetzan eta irtenbide jasangarrien bilaketan oinarrituta. Zentzu honetan, Nazio Batuen migrazio-agentzia nagusiekin lankidetzan aritzen da —OIM eta ACNUR—, migratzaileen eta errefuxiatuen babeserako, migrazio-bide seguru eta ordenatuak sustatzeko eta migrazio-gobernantza globala indartzeko ekimenak babestuz. Era berean, bere jarduera beste erakunde aldeaniztun batzuetara hedatzen du, hala nola Migraziorako eta Garapenerako Munduko Forora (GFMD, ingelesezko sigletan), zeinak migrazio-politika iraunkor eta inklusiboei buruzko nazioarteko elkarrizketari laguntzen baitio. Espazio hauen bidez, Espainiak migrazio-gobernantza eraginkorrarekiko eta mundu mailan koordinatutako irtenbide iraunkorrak sustatzeko duen konpromisoa berresten du.
Bi herrialdeen arteko aldebiko harremanari dagokionez, Espainiak lankidetzan dihardu jatorrizko herrialdeetako eta igarotze-herrialdeetako agintariekin, bai Iberoamerikakoekin, bai Atlantikoko eta Mediterraneoko mendebaldeko migrazio-bideetan kokatutakoekin, elkarrekiko interesean oinarritutako elkarrizketa-esparru zabal batean. Laguntza teknikoa eskaintzen du eta etengabeko prestakuntza-ahalegin instituzionala garatzen du, beti migrazio irregularra prebenitzera eta horri aurre egitera eta lan-mugikortasunerako bide legalak, ordenatuak eta seguruak sortzera bideratutako bide-ikuspegi bat erabiliz.
Europar Batasuna
Europar Batasunak hirugarren herrialdeekin dituen migrazioari buruzko eskualdeko elkarrizketak tresna baliotsuak dira migrazio fenomenoa ibilbideetan oinarritutako ikuspegitik jorratzeko. Horien artean, honako hauek nabarmentzen dira:
- Rabateko prozesua (Espainiak sortua 2006an).
- Khartumeko prozesua (2014).
Biak EBren eta bere Afrikako estatu kideen eta bazkide diren herrialdeen arteko eskualdeen arteko migrazioari buruzko elkarrizketarako plataforma gisa sortu ziren, baita CEDEAOren arteko ere. Gure herrialdean 2022ko abenduan egin zen Rabateko Prozesuaren azken Ministro Konferentzian, Cadizko Ministro Adierazpena eta Ekintza Plana onartu ziren, eta horietan ibilbide-orri bat ezartzen da aipatutako helburuetan aurrera egiteko.
Bi prozesuak 2015eko Vallettako Gailurrean harmonizatu ziren, non migrazio kudeaketa integralerako bost zutabe dituen Ekintza Plan Bateratua onartu zen:
- Migrazioaren onurak garapenerako.
- Migrazioaren erroko kausen aurka borrokatu.
- Legezko migrazioa eta mugikortasuna.
- Babesa eta asiloa.
- Migrazio irregularraren, migratzaileen trafikoaren eta gizakien trafikoaren aurkako borroka.
Prozesu hauen esparruan, baita Pragan eta Budapesten ere, hainbat bilera tematiko, adituen tailer eta migrazioaren kudeaketako jardunbide egokiei buruzko topaketa egiten dira.
Era berean, Espainiak lankidetzan dihardu Europar Batasunaren esparruan migrazioaren arloan funtsezkoak diren erakundeekin; esate baterako, Frontex (Mugen eta Kosten Zaintzarako Europako Agentzia), 2004an sortua, eta AAUE (Europar Batasuneko Asilo Agentzia), 2010ean sortua.
Europar Batasunak Migraziorako Europako Agenda bat onartu zuen 2015ean, eta, Espainiak EBren lehendakaritza izan zuen bitartean, 2023ko bigarren seihilekoan, Migrazioaren eta Asiloaren Europako Itunerako akordio politikoa lortu zen; itun hori 2024ko maiatzean onartu zen. Itunak arau eta prozedura komun berriak ezartzen ditu, elkartasunaren eta erantzukizunaren arteko orekan oinarritutako migrazio-fluxu erregularrak, ordenatuak eta seguruak bermatzeko. Inplementazio prozesu bat 2024ko ekainean hasi zen eta bi urte geroago amaituko da.
![]()
Cadizen egindako Migrazio eta Garapenari buruzko seigarren Euro-Afrikako Elkarrizketako parte-hartzaileak, Albares ministroak zuzenduta eta Fernando Grande-Marlaska Barne ministroak lagunduta. EFE