1986an Europako Ekonomia Erkidegoan sartu zenetik, Espainiak funtsezko zeregina izan du Europako proiektua eraikitzen. Azken lau hamarkadetan, aktiboki parte hartu du EBko politiken formulazioan, euroaren finkapenean eta Europar Batasunaren (EB) handitzean. Artikulu honek Espainiak EBn izan duen bilakaera, bere ekarpen nagusiak eta egungo testuinguruan dituen erronkak jorratzen ditu.
Espainiaren historia Europar Batasunean
Espainiak ofizialki Europako Ekonomia Erkidegoan (EEE) sartzeko eskaera egin zuen 1977ko uztailaren 26an, prozesu demokratikoak bultzatuta. Zortzi urte geroago, 1985eko ekainaren 12an, Atxikimendu Ituna sinatu zuen Portugalekin batera, eta 1986ko urtarrilaren 1ean kide oso bihurtu zen.
Une hartatik aurrera, Espainia funtsezko eragilea izan da Europako proiektua sendotzeko. Mugarri hauek nabarmendu daitezke:
- 1989: Pezeta Europako Diru Sistemaren Kanbio-tasen Mekanismoan integratzea.
- 1991: Schengengo Akordioa sinatzea, mugetako kontrolak pixkanaka ezabatuz.
- 1992: Maastrichteko Ituna sinatu zen, Europar Batasunak ezarri eta euroaren oinarriak ezarri zituena.
- 1995: Moneta komunaren izendapenari buruzko akordioa Madrilen: euroa.
- 2002: Euroa gizarte zibilean sartzea.
Espainia herrialde aktiboa izan da oinarrizko itunen negoziazioan eta garapenean:
- Amsterdamgo Ituna (1997): Justizia eta barne gaietan EBren eskumenak zabaldu zituen.
- Nizako Ituna (2001): EBko Kontseiluko bozketa sistema erreformatu zuen.
- Lisboako Ituna (2009): EBren egitura modernizatu eta ekintza globalerako gaitasuna indartu zuen.
![]()
Albares ministroa Madrilen bildu da Kaja Kallas Kanpo Arazoetarako eta Segurtasun Politikarako Batasuneko goi ordezkariarekin. MAUC
Zeintzuk dira gure parte-hartzearen arlo nagusiak?
Espainiak EBko politika garrantzitsuen garapenean lagundu du, besteak beste:
- Nekazaritza Politika Bateratua (NPB) eta Arrantza Politika Bateratua (APB).
- Barne Merkatua, Energia eta Garraioa.
- Industria, Hezkuntza eta Gizarte Politika.
Azken urteotan, Espainiak politika horien birbideratzea sustatu du XXI. mendeko erronkei aurre egiteko, hala nola:
- Trantsizio ekologiko justua eta ekonomia jasangarria.
- Gizarte-politika sendoa eta genero-berdintasuna.
- Digitalizazio segurua eta eskuragarria guztiontzat.
- Berrikuntza eta industria-lehiakortasuna EBn.
Ekonomia eta Diru Batasuna (EDB)
Ekonomia eta Diru Batasunak (EDB) euroguneko finantza-egonkortasuna indartzea du helburu, Europako Banku Zentralarekin politika monetario komunaren, aurrekontu-diziplinarako arau fiskalen eta estatu kideen arteko politika ekonomikoen koordinazioaren bidez.
2012an, Europako Egonkortasun Mekanismoa (EME) sortu zen arazo ekonomikoak dituzten herrialdeei finantza-laguntza emateko.
Banku eta Kapital Merkatuen Batasuna
EDB indartzeko, bi zutabe nagusi garatu dira:
- Banku Batasuna (UB): Europako banku-sistemaren gainbegiratze bakarra.
- Kapital Merkatuen Batasuna (KMB): Enpresei finantzaketa dibertsifikatua eskuratzeko aukera errazten die.
2023an, EBk euro digitala sortzea proposatu zuen, eskudiruaren osagarri den moneta digital bat.
Europako Kohesio Politika eta Espainia
Kohesio politikak EBko aurrekontuaren ia herena hartzen du eta desberdintasun ekonomiko eta sozialak murriztea du helburu.
Espainia da hirugarren onuradun handiena, 35.562 milioi euro esleitu baitziren 2021-2027 aldian, honen bidez:
- Europako Eskualde Garapenerako Funtsa (EGEF): Lurralde- eta ekonomia-oreka.
- Europako Gizarte Funtsa Plus (EGIF+): Enpleguan eta hezkuntzan inbertsioa.
- Kohesio Funtsa: Azpiegiturak eta ingurumena.
- Trantsizio Justurako Funtsa: Klima-trantsizioak kaltetutako eskualdeetarako laguntza.
EBko Kontseiluaren Espainiako Lehendakaritza (2023ko uztaila-abendua)
Zeintzuk izan ziren gure lehentasunak eta lorpenak?
Bere agintaldian, Espainiak lau ardatz nagusi ezarri zituen:
- EBren berrindustrializazioa eta autonomia estrategikoa.
- Trantsizio ekologikoa eta jasangarritasuna.
- Justizia soziala eta ekonomikoa.
- Europako batasuna sendotzea.
Lortutako mugarrien artean hauek daude:
- Akordio nagusiak: Lehengai Kritikoen Legea, Elektrizitate Merkatuaren Erreforma, Adimen Artifizialaren Erregulazioa.
- Migrazio eta Asilo Ituna: Errumania eta Bulgariarako Schengen mugako kontrolak ezabatzea.
- Europako Itun Berdearen aurrerapena: Natura Berrezartzeko Legea, Energia Eraginkortasunari buruzko Zuzentaraua.
- Gizarte-babesa: Arreta Estrategia, Europako Ezgaitasun Txartela.
![]()
Albares ministroa Goi Ordezkariarekin "Gymnich bilera"-ren sarreran, Europar Batasuneko estatu kideetako kanpo arazoetarako ministroen bilera informala. EFE
EBren Hedapena eta Kanpo Harremanak
Espainiak EBren zabalkundea sustatu du, Granadako Adierazpenean (2023) islatzen den bezala, non zabalkundea segurtasunean eta oparotasunean inbertsio estrategiko gisa definitu zen.
- Ukraina eta Moldaviarekin atxikipen negoziazioak.
- Mendebaldeko Balkanen integrazioa bultzatzea.
Nazioarteko Harremanak eta Autonomia Estrategikoa
Espainiak EBren autonomia estrategiko irekia defendatu du, honako hauekin akordioak sustatuz:
- Latinoamerika eta Karibe (EB-CELAC Gailurra 2023).
- Afrika, Karibe eta Pazifikoa (Samoako Hitzarmena, 2024).
- Txile eta Zeelanda Berriarekin merkataritza-aliantza berriak.