Espainiak giza eskubideen aldeko konpromiso sakona du, zeinen babesa eta sustapena gure kanpo-politikaren ardatz funtsezkoa diren. Askatasuna, justizia eta bakea pertsona guztien duintasunaren eta eskubide besterenezinaren errespetuan oinarritzen dira. Espainiak helburu horiek lortzeko laguntzen du, bai nazio mailan, bai Europar Batasuneko kide gisa.
Giza eskubideen babesarekiko konpromiso honen adibide ona da II. Giza Eskubideen Plan Nazionala, Gobernuak 2023ko ekainean onartu zuena, bost urteko indarraldiarekin (2023-2027). Bere helburua eskubideen agenda aurrera eramaten jarraitzea da, haien erabilera osoa bermatuz eta berdintasunean, askatasunean eta gizarte justizian aurrerapen berriak sustatuz, bai gure mugen barruan bai kanpoan.
Espainia Giza Eskubideen Kontseiluan
2025-2027 aldian Espainia Giza Eskubideen Kontseiluko (HEH) hirugarren aldiz kide izateko hautatzeak bultzada berritua emango dio giza eskubideen defentsarekin eta giza eskubideak babesteko eta sustatzeko alde anitzeko sistemarekin dugun konpromisoari.
Kontseiluak, Genevan egoitza duenak, bere funtzio nagusia giza eskubideak mundu osoan babestea eta sustatzea du, bakea, segurtasuna eta garapen jasangarria lortzeko ezinbesteko baldintza baita.
Heriotza zigorra
Heriotza zigorraren aurkako borroka lehentasuna da Espainiako kanpo politikarako. Espainiak Eskubide Zibil eta Politikoen Nazioarteko Itunaren Bigarren Hautazko Protokoloa berretsi zuen 1991n, heriotza-zigorra indargabetzeko. Espainiak heriotza zigorra baztertzen du edozein zirkunstantziatan, egindako delitua edozein dela ere, zigor krudela, gizagabea eta umiliagarria delako, giza duintasunaren aurkakoa, eta delituzko jokabideen aurkako disuasio-ondorio frogaturik ez duelako eta akats judizial baten kasuan erremedioa eragozten duelako.
Esparru aldeaniztunari dagokionez, nabarmentzekoa da Heriotza Zigorraren aurkako Nazioarteko Batzordea (CIPM) sortu zela 2010ean; Madrilen du egoitza, eta munduko eskualde guztietatik etorritako hogei bat pertsona independentek osatzen dute. Espainiak, Europar Batasunarekin eta Nazioarteko Zigor Auzitegiarekin (CIPC) batera, lanean ari da beste herrialde batzuek heriotza zigorrarekin zigortzen diren delituen kopurua murrizteko, heriotza zigorrak aldatu edo beren legeak erreformatzeko, epaileek heriotza zigorren ordez espetxe zigorrak ezartzeko aukera izan dezaten, eta horrela aboliziorantz aurrera eginez.
Genero Berdintasuna
Emakumeen eta gizonen arteko berdintasunaren sustapena Espainiako kanpo-ekintzaren ezaugarri bereizgarria eta barne-arau bat da. Giza Eskubideen II. Plan Nazionalak desberdintasunen eta genero-indarkeriaren aurkako borroka sustatzen du gure mugen barruan eta kanpoan, eta Kanpo Politika Feministaren barruko neurri ugari jasotzen ditu.
Espainiak aktiboki parte hartzen du, Europar Batasunaren eta Nazio Batuen sisteman, genero-diskriminazioaren aurka borrokatzeko politikak ezartzeko eta tresnak eta erakundeak sortzeko, baita emakumeen eta nesken eskubideak defendatzeko ere. Espainiak hainbat tresna ezartzen laguntzen du arlo honetan, hala nola:
![]()
Emakumeen Nazioarteko Egunaren ospakizuna martxoaren 8an Huescako kaleetan zehar, 2025eko martxoaren 8an.
Sexu Orientazioan eta Genero Identitatean Oinarritutako Diskriminazioaren Aurkako Borroka
Sexu-orientazioan eta genero-identitatean oinarritutako diskriminazioaren aurkako borroka Espainiako kanpo-ekintzaren beste helburu oinarrizko bat da. Maila multilateralean, Espainia LGTBI pertsonen eskubideen aitortza eta defentsa sustatzen duen herrialdetzat hartzen da.
Espainia Berdintasun Eskubideen Koalizioko (ERC), Nazio Batuen LGBTI Nukleo Taldeko eta Europako Kontseiluaren LGBTI Foku Puntuen Europako Sareko kide da. Halaber, Espainia Berdintasunerako Munduko Funtsean (Global Equality Fund) sartu da. Elkarte publiko-pribatu horrek mundu osoan LGBTI pertsonen giza eskubideak sustatzen eta babesten dituzten gizarte zibileko programak babesten ditu.
Espainiak aktiboki babestu du sexu-orientazioan eta genero-identitatean (SOGI) oinarritutako indarkeriaren eta diskriminazioaren aurkako babesari buruzko Nazio Batuen Aditu Independentearen agindua berritzea. Gainera, Nazio Batuen Aldizkako Azterketa Unibertsalean (Nazio Batuen kide diren herrialde guztiek egiten dute azterketa hori), Espainiak galderak eta gomendioak egiten dizkie beste estatu batzuei, LGBTI pertsonek jasaten duten indarkeria eta diskriminazioa sentsibilizatzeko eta salatzeko.
Desgaitasuna duten pertsonak
Espainiak desgaitasuna duten pertsonen eskubideen sustapena lehentasun gisa identifikatzen du. Desgaitasuna duten Pertsonen Eskubideei buruzko Konbentzioaren (2006) ikuspegia defendatzen du. Konbentzio hori onartzeak paradigma aldaketa ekarri du eremu horretan, inklusioa sustatu eta tresna juridiko loteslea sortu baitu.
Konpromiso hori islatu zen Europar Batasuneko Kontseiluaren Espainiaren azken Lehendakaritzan, “AccessibleEU" Europako Irisgarritasun Zentroa abian jarri zenean, Madrilen egindako Irisgarritasunari buruzko Europako Kongresuan, eta Desgaitasunari buruzko Goi Mailako Bileran, Palma de Mallorcan, non erabaki baitzen boto-eskubideari eta parte-hartze politikoko irisgarritasunari buruzko adierazpen bat egitea. Era berean, Espainiak Europako Desgaitasun Txartela eta desgaitasuna duten pertsonentzako Europako Aparkaleku Txartela sortzea sustatu zuen.
![]()
José Galánen Flamenko Konpainia Integratuko Down sindromea duten dantzariak, Desgaitasuna duten Pertsonen Nazioarteko Eguna ospatzeko emanaldia eskainiz.
Ura eta Saneamendua izateko Giza Eskubidea
Edateko ura eta saneamendua izateko eskubidea aitortzea Espainiako giza eskubideen eta garapen lankidetzaren arloko kanpo-politikaren helburu nagusietako bat da.
2006an, Espainiak eta Alemaniak ekimen bateratu bat abiarazi zuten eskubide honen aitortza Nazio Batuen Erakundean sustatzeko: Zentzu honetan, argudiatzen dute edateko ur segurua eta saneamendua izateko eskubidea ezinbestekoa dela beste giza eskubide batzuk gauzatzeko, eta bizi-maila egoki bat izateko eskubidearen osagai ezinbestekoa dela.
Garapenerako Nazioarteko Lankidetzarako Espainiako Agentziaren (AECID) bidez, Espainiak hainbat ekimen egiten ari da ur eta saneamendu sistemetarako sarbidea bermatzeko. Horren adibide da Latinoamerikako eta Karibeko Uraren eta Saneamenduaren Lankidetza Funtsa. Dagoeneko 4,3 milioi lagunek jaso dute funts horren laguntza.
Giza Eskubideen Defendatzaileak
Giza eskubideen defendatzaileen jarduera legitimoak sustatzea eta haien babesa Espainiako Gobernuaren giza eskubideen inguruko kanpo-politikaren helburuetako bat da. 1995ean, Espainiak mekanismo nazional bat ezarri zuen, beste erakunde nazional batzuekin eta gizarte zibilarekin lankidetzan, beren lanagatik arriskuan dauden giza eskubideen defendatzaileak aldi baterako hartzeko.
Programa honek, eskualdeko eta udaleko programekin eta gizarte zibilarekin lankidetzan, arriskuan dauden ia 463 giza eskubideen defendatzaile hartu ditu abian jarri zenetik. 2023an, programak 29 defendatzaile hartu zituen guztira, eta horietatik erdia emakume defendatzaileak ziren, eta horrek erakusten du Espainiak emakume defendatzaileen lana sustatzeko eta ahultasun handiagoa duten egoeretan babesteko duen konpromiso sendoa.