EUROPALIA kondigt met trots haar 30e editie aan: EUROPALIA ESPAÑA. Met Francisco de Goya als spilfiguur belicht het festival de culturele rijkdom van Spanje via een veelzijdig aanbod van beeldende kunst, architectuur, theater, dans, muziek, performance, film en literatuur — met zowel gevestigde als minder bekende namen. Veertig jaar na de eerste editie in 1985 presenteert EUROPALIA ESPAÑA, van 8 oktober 2025 tot 1 februari 2026, een multidisciplinair programma dat zich over heel België uitstrekt. Een dialoog tussen erfgoed en hedendaagse kunst biedt boeiende perspectieven op thema’s die ons verbinden en uitdagen.
Het programma werd vandaag aangekondigd door Dirk Vermaelen, artistiek directeur, en Beatriz Navas, coördinator cinema, in aanwezigheid van de heer Maxime Prévot, vice-eersteminister en minister van Buitenlandse Zaken, Europese Zaken en Ontwikkelingssamenwerking van België, en de heer José Manuel Albares Bueno, minister van Buitenlandse Zaken, Europese Unie en Samenwerking van Spanje. Ook aanwezig waren Philippe Vlerick (voorzitter EUROPALIA), Max Jadot (commissaris-generaal EUROPALIA ESPAÑA), Christian Salez (algemeen directeur EUROPALIA) en Santiago Herrero Amigo (directeur Culturele en Wetenschappelijke Betrekkingen bij AECID, het Spaans Agentschap voor Internationale Ontwikkelingssamenwerking).
Hoofdtentoonstelling: Luz y Sombra. Goya en het Spaanse Realisme in Bozar, Brussel
Het festival opent met de hoofdtentoonstelling "Luz y Sombra. Goya en het Spaanse Realisme" in Bozar, Brussel (8 oktober 2025 tot 11 januari 2026). Geen monografische tentoonstelling, maar wel een die vertrekt vanuit het oeuvre van de Spaanse grootmeester Francisco de Goya (1746–1828). Bekend om zijn indrukwekkende portretten en kleurrijke volksscènes, maar evenzeer om zijn maatschappijkritische verbeelding, waarin hij de wantoestanden van zijn tijd aanklaagt. Sinds de 19e eeuw is Goya, en het ‘Goyaeske’, verankerd in het westerse bewustzijn als belichaming van het authentiek Spaanse. Deze tentoonstelling onderzoekt die clichés en werpt een frisse blik op de betekenis van ‘Spaansheid’.
Naast schilderijen, tekeningen en gravures van Goya zelf toont de tentoonstelling ook werk van zijn tijdgenoten en latere kunstenaars, zoals José Gutiérrez Solana, Pablo Picasso en Antonio Saura. Nieuwe, multidisciplinaire creaties van onder anderen beeldend kunstenaar Asunción Molinos Gordo, geluidskunstenaar Francisco Lopez, filmmaker Albert Serra en hedendaagse Spaanse en Belgische auteurs tonen aan hoe actueel Goya’s erfenis nog steeds is.
Drie leidmotieven: Caprichos, Disparates en Desastres de la Guerra
Goya leefde in een tijd van crisis — wellicht niet zo verschillend van de onze. Hij gaf vorm aan het heden en bood een spiegel waarin wij ons vandaag nog steeds herkennen. Zijn gravurereeksen Caprichos, Disparates en Desastres de la Guerra getuigen van zijn scherpe blik en visionaire kracht. Deze drie kernbegrippen vormen de inspiratiebron voor het volledige programma van EUROPALIA ESPAÑA. Ze verbinden verleden en heden, het lokale en het globale.
Hoe zouden Goya’s Caprichos, Disparates of Desastres er vandaag uitzien? Wat zijn onze hedendaagse grillen, absurditeiten en rampen? Zoals Goya beoogde het festival de grenzen van culturele identiteit te overstijgen en een breed publiek aan te spreken. Dit leidt tot vier onderliggende thema’s die niet alleen in Spanje, maar overal relevant zijn: (Re)presentatie, Verbondenheid, Democratie en Water.
Meer dan 170 kunstenaars en 80 culturele instellingen in België presenteren samen ruim 100 evenementen, met een rijke verscheidenheid aan locaties en thema’s. Van grote steden zoals Brussel, Antwerpen, Charleroi en Gent tot verrassende plekken zoals het Wezenberg zwembad in Antwerpen, waar de voorstelling Dragon, Rest Your Head on the Seabed te zien is, of begraafplaatsen in Leuven en Oostende, waar het project Rituales opgevoerd wordt. EUROPALIA-ESPAÑA brengt zowel traditionele als ongebruikelijke locaties samen.
De hoogtepunten variëren van innovatieve performances door onder andere Candela Capitán en een zorgvuldig samengestelde selectie hedendaagse flamenco-artiesten onder leiding van Pedro G. Romero (bijvoorbeeld Flamenco in Bozar), tot grootschalige producties zoals Afanador en 1936. Daarnaast krijgen intieme en bijzondere projecten aandacht, zoals die van het t e r r i t o r i o-festival.
De deelnemende kunstenaars komen uit heel Spanje en vertegenwoordigen een breed spectrum van regio’s, generaties en perspectieven. Velen gaan een creatieve dialoog aan met Belgische en internationale artiesten. Zo werken Suso Saiz en Echo Collective samen, is er muziek uit Chapters of Celebrations van Benjamin Abel Meirhaeghe, Wouter Deltour en B'Rock Orchestra (coproductie met DE SINGEL), en ontmoeten vier Spaanse dansers en musici tijdens Pick Up Club — een coproductie met Charleroi Danse — vier Belgische artiesten in een uniek ‘blind date’-format.
Met dit rijke programma en een breed netwerk aan partners nodigt EUROPALIA ESPAÑA Belgische, Spaanse en Europese burgers uit tot een gezamenlijke reflectie over onze gedeelde toekomst.
Maral Kekejian & Dirk Vermaelen, artistiek directeurs van EUROPALIA ESPAÑA: "EUROPALIA ESPAÑA biedt een unieke kans om diep in het culturele en artistieke erfgoed van Spanje te duiken, terwijl we door de lens van Goya's werk nadenken over actuele mondiale thema’s. Door historische narratieven te verweven met hedendaagse kunstvormen nodigt het festival het publiek uit om de complexiteit van identiteit, gemeenschap en democratie in Spanje en daarbuiten te verkennen. We kijken uit naar de ontmoetingen en dialogen die zullen ontstaan — en die ons begrip van het verleden verdiepen en toekomstige generaties inspireren."
Maxime Prévot, vicepremier en minister van Buitenlandse Zaken, Europese Zaken en Ontwikkelingssamenwerking van België: “België en Spanje hebben eeuwenlang een gedeelde geschiedenis opgebouwd. Die erfenis leeft vandaag nog voort, niet alleen in onze sterke bilaterale relaties, maar ook in de diepe culturele banden die onze volkeren verbinden.”
“EUROPALIA ESPAÑA is meer dan een festival. Het is een krachtig middel om ons onderling begrip te versterken, om te vieren wat ons uniek maakt, en om de Europese waarden die we delen – vrijheid, creativiteit en respect voor mensenrechten – opnieuw te verbinden.”
“In een tijd waarin de wereld steeds meer verdeeld lijkt, herinnert cultuur ons aan wat ons verbindt. Het vormt gemeenschappen, versterkt steden en biedt hoop. Door de kracht van kunst reflecteren we niet alleen op ons verleden, maar ook op de toekomst van Europa die we samen willen opbouwen.”
José Manuel Albares Bueno, Spaanse Minister van Buitenlandse Zaken, Europese Unie en Samenwerking van het Koninkrijk Spanje: "EUROPALIA ESPAÑA biedt een unieke kans omdat Cultuur een dubbele functie heeft: het is een buitengewoon instrument om ideeën, percepties en concepten uit te dagen, maar Cultuur is ook wat ons als volk definieert en ons verbindt met ons erfgoed en onze tradities".
Philippe Vlerick (voorzitter EUROPALIA), Max Jadot (commissaris-generaal EUROPALIA ESPAÑA), Christian Salez (algemeen directeur EUROPALIA) en Santiago Herrero Amigo (directeur Culturele en Wetenschappelijke Betrekkingen bij AECID) onderstrepen samen het belang van culturele diplomatie in een almaar gefragmenteerd geopolitiek landschap:
"EUROPALIA toont aan dat culturele uitwisseling vaak slaagt waar traditionele diplomatie tekortschiet. Via gedeelde kunstervaringen ontstaan ruimtes voor empathie en wederzijds begrip die politieke grenzen overstijgen. Veertig jaar na de eerste Spaanse editie van EUROPALIA zien we zowel continuïteit als vernieuwing in de Spaanse cultuur. We vieren niet alleen een rijk erfgoed, maar ook een bruisende hedendaagse kunstscène — een levendige culturele kracht die blijft inspireren en uitdagen."
Voor het volledige programma van EUROPALIA ESPAÑA: www.EUROPALIA.eu.
Het programma komt tot stand in samenwerking met het Spaanse Ministerie van Buitenlandse Zaken, Europese Unie en Samenwerking via AECID, met medewerking van AC/E en met steun van het Cervantes Instituut, het Ministerie van Cultuur en de Commissaris voor de viering van 50 jaar Spanje in vrijheid.
Over EUROPALIA
EUROPALIA, opgericht in 1969, is een internationaal kunstfestival dat tweejaarlijks plaatsvindt in België en telkens een ander land of thema centraal stelt. Met een rijk aanbod aan beeldende kunst, podiumkunsten, muziek, film en literatuur bevordert het festival betekenisvolle culturele uitwisseling tussen België en de deelnemende landen.